درباره برخاستن به هنگام شب، و بیان فضیلت آن، روایات بسیارى از اصحاب عصمت علیهم السّلام وارد شده. و نقل شده که نماز شب شرف مؤمن است، و باعث سلامت بدن، و کفّاره گناهان روز و برطرف کننده وحشت قبر است، نماز شب روى را سپید و بو را خوش کرده، و جلب کننده روزى است، ثروت و فرزندان زینت زندگى دنیا و هشت رکعت نماز در پایان شب با نماز و‌تر زینت آخرت است و حق تعالى گاهى این دو زینت را براى بعضى از مردم قرار مى‏دهد و دروغ گفته است کسى‏که بگوید: من نماز شب به جاى مى‏آورم، و روز در گرسنگى به سر مى‏برم، زیرا نماز شب ضامن روزى روز است. از حضرت‏ صادق علیه السّلام روایت شده: در وصیت رسول خدا صلى الله علیه و آله به امام على علیه السّلام آمده است: یا على من تو را نسبت به خودت، به چند خصلت وصیّت می‌کنم، آنها را نیکو بدار، پس‏ از آن فرمود: خدایا او را یارى ده، و پاره‏اى از آن خصلتها را ذکر فرمود، تا اینکه گفت:

وَعَلَیْکَ بِصَلوةِ اللَّیْلِ وَ عَلَیْکَ بِصَلوةِ اللَّیْلِ وَعَلَیْکَ بِصَلوةِ اللَّیْلِ وَ عَلَیْکَ بِصَلوةِ الزَّوالِ وَعَلَیْکَ بِصَلوةِ الزَّوالِ وَعَلَیْکَ ِصَلوةِ الزَّوالِ

بر تو باد به نماز شب، و بر تو باد به نماز شب، و بر تو باد به نماز شب، و بر تو باد به‏ نماز اوّل ظهر، و بر تو باد به نماز اول ظهر، و بر تو باد به نماز اوّل ظهر

ظاهر این است که حضرت از نماز شب، سیزده رکعت را اراده کردند و از نماز ظهر هشت رکعت را که نافله ظهر است. از انس روایت شده: از پیامبر شنیدم که فرمود: دو رکعت نماز در دل شب، پیش من از دنیا و آنچه در آن است بهتر مى‏باشد. نیز روایت شده: از حضرت زین العابدین علیه السّلام پرسیدند: چه شده کسانى که به شب‏زنده‏دارى برمى‏خیزند چهره‏شان از همه کس نیکو‌تر است؟ فرمود: به خاطر اینکه اینان، با خدا خلوت مى‏کنند، حق تعالى از نور خویش به چهره‏ ایشان مى‏تاباند. به هر صورت روایات در این زمینه بسیار است و ترک برخاستن شب مکروه است. شیخ به سند صحیح‏ از حضرت صادق علیه السّلام روایت کرده: بنده‏اى نیست مگر اینکه هر شب، یک بار، یا دو بار، یا چند بار بیدار مى‏شود اگر برخاست، که برخاست، و گرنه شیطان پاهاى خود را مى‏گشاد و در گوش او بول [ادرار] مى‏کند، آیا آن‏که براى نماز شب برنخواسته، صبح که برمى‏خیزد، توجه نمى‏کند، گران و مکدّر و سنگین و کسل است؟ شیخ برقى به سند معتبر از حضرت باقر علیه السّلام‏ روایت کرده: براى شب شیطانى است، که او را «رها» مى‏گویند، هرگاه بنده‏اى از خواب بیدار شود، و برخاستن‏ براى نماز شب را قصد کند، آن شیطان به او مى‏گوید: اکنون وقت برخاستن نیست، بار دیگر که بیدار شود، و بخواهد برخیزد، باز مى‏گوید: وقت برخاستن نشده، یعنى زود است، پس پیوسته او را از برخاستن باز مى‏دارد و او را حبس مى‏کند تا فجر طلوع کند، چون فجر پدیدار شود، در گوش او ادرار مى‏کند، و از او دست برمى‏دارد، درحالى‏که‏ به خود مى‏بالد، و از نخوت و ناز دم خود را مى‏جنباند!! ابن ابى جمهور از رسول خدا صلى الله علیه و آله روایت کرده: روزى به‏ اصحاب خود فرمود: هرگاه یکى از شما در شب بخوابد، شیطان در پس سر او سه گره مى‏زند و در مکان هر گرهى مى‏گوید: «شب تو طولانى است بخواب» هرگاه بیدار شود و یاد خدا کند، یک گره باز مى‏شود، و اگر وضو بگیرد، گره دیگرى باز مى‏گردد، و اگر نماز بخواند، گره سوم گشوده مى‏شود، پس با حال نشاط، پاکیزه نفس وارد صبح مى‏گردد، وگرنه آلوده‏ نهاد و کسل وارد صبح مى‏شود، این روایت در کتابهاى اهل سنّت نیز ذکر شده. قطب راوندى از امیر مؤمنان علیه السّلام‏ روایت کرده: در سه چیز با سه چیز طمع مکن: در بیدارى شب با پرخورى، در نور چهره با خوابیدن در همه ساعات شب‏ و در امان از دنیا، با همنشینى اهل فسق. و همچنین قطب راوندى رایت کرده: حضرت عیسى علیه السّلام مادرش مریم را پس از مردنش صدا زد، و گفت: اى مادر با من سخن بگو، آیا علاقه دارى به دنیا بازگردى؟ گفت: آرى براى اینکه به خاطر خدا، در شب بسیار سرد نماز گذارم، و در روز بسیار گرم‏ روزه بگیرم، پسرم این راه بیمناک است