آداب سرداب مطهر

آداب سرداب مطهر

پیش از شروع بر مطلبى آگاهى مى‏دهم، که در کتاب «هدّیة»، از کتاب «تحیّة» نقل کردیم و آن مطلب این است که سرداب‏ مطهّر داخل در خانه ان بزرگواران بود، و راه ورود به آن سرداب در قدیم، یعنى پیش از بناى جدید، و ساختن صحن و قبّه و حرم، از پشت سر، نزدیک به قبر نرجس خاتون بود، و شاید الآن در رواق باشد، از آنجا پایین مى‏رفتند، دالان طولانى‏ تاریکى داشت، چون از انجا مى‏گذشتند به در سرداب غیبت مى‏رسیدند، که اکنون آینه‏کارى شده، و از طرف قبله پنجره‏اى‏ به صحن عسکریّین باز مى‏شود، و آن در از وسط این سرداب باز مى‏شد، که اکنون جاى کاشى‏کارى دیوار آن را به صورت‏ محرابى ساخته‏اند، و همه اعمال این سه امام علیهم السّلام از یک حرم انجام مى‏شد، لذا شهید اول در کتاب «مزار» بعد از زیارت‏ عسگریین علیهما السّلام زیارت سرداب را ذکر کرده پس از آن زیارت نرجس خاتون را. در حدود یک‏صدسال‏واندى پیش از این، مؤمن مؤید، و انسان مسدّد، احمدخان دنبلى، صحن آن دو امام علیهما السّلام را به صورتى که اکنون موجود است با هزینه کردن‏ مبلغى گزاف جدا کرد، و براى آن روضه و قبّه عالیه‏اى ساخت، و براى سرداب مطهّر، صحنى جداگانه، و ایوان و راه و پلّه‏اى مستقل و دهلیز و سردابى جدا، براى زنان بنا کرد، به شکلى که الآن دیده مى‏شود، و راه اولیّه و پله‏ها و در سرداب‏ به کلّى بسته شد، و نشانى از آنها نیست، و جایى براى بجا آوردن بعضى از آداب وارده نمانده است، ولى جایگاه قسمتى‏ از زیارت، که اصل سرداب شریف است تغییرى نکرده. اما درخواست اجازه ورود، و خواندن اذن دخول پس باید بگویم‏ براساس پى‏جویى در تمام زیارات و تصریح علما بر این مسئله که از هر درى که ورود به حرم شریف هر امامى از انجا رسم شده‏ خواندن اذن دخول را باید رعایت کرد و در آن حرم محترم نباید بدون اذن وارد شد. اکنون شروع به بیان کیفیت زیارت‏ مى‏کنم، بدانکه اذن دخول ویژه سرداب مطهّر،‌‌ همان زیارتى است که پس از این خواهد آمد و ابتداى آن «السّلام علیک یا خلیفة الله» است. و در پایان آن اذن دخول گرفته مى‏شود، و باید آن زیارت را، در کنار در سرداب، پیش از پایین رفتن‏ دوم از باب زیارات نقل کردیم و اذن دخولى دیگر، علامه مجلسى از نسخه‏اى قدیمى نقل فرموده: که اول آن این عبارات است: «اللهمّ انّ هذه بقعة طهّرتها و عقوة شرّفتها» که ما نیز آن را پس از اذن دخول عام نقل کردیم، به آنجا رجوع کن و به آن‏ جملات اذن دخول بطلب، پس از آن وارد سرداب مطهّر شو، و حضرت را به آنچه خود دستور العمل داده‏اند زیارت کن، چنان‏که شیخ جلیل احمد بن ابى طالب طبرسى در کتاب شریف «احتجاج» روایت کرده که از ناحیه مقدّسه، به سوى محمّد حمیرى‏ پس از جواب مسائلى که از آن حضرت پرسیده بود، این مضمون شرف صدور یافت